Wablieft-prijs 2024 voor ‘WinWin’ op Radio 2

Het programma ‘WinWin’ op VRT Radio 2 wint dit jaar de Wablieft-prijs. Presentator Xavier Taveirne en zijn ploeg helpen luisteraars met problemen. Ze behandelen vragen en opmerkingen over verkoop en diensten. ‘WinWin’ wil dat winkels, bedrijven en overheden mensen duidelijk, eerlijk en goed bedienen. Het programma doet alles in duidelijke, eenvoudige taal. Zo is iedereen mee. En dat verdient een prijs.
Wablieft: Proficiat met de Wablieft-prijs! Ben je er blij mee?
Xavier Taveirne: Ja, heel zeker!
“Sommige bedrijven maken het mensen gewoon moeilijk”
Hoe belangrijk is duidelijke taal voor jou?
Heel belangrijk. Dat was al zo toen ik nog voor ‘Het Journaal’ werkte. Ik probeerde altijd zo helder mogelijk te zijn. Ik kon wel tonen dat ik veel lange en moeilijke woorden ken. Maar daar hadden kijkers niets aan. Vaak zag ik nog een moeilijke naam of term in een tekst. Dan stelde ik me voor dat ik op straat stond. Aan de eerste 100 mensen zou ik dan vragen wat die term wil zeggen. Zouden de meeste mensen het weten? Alleen dan kon ik die naam of term gebruiken.
Ik werk voor de VRT, de openbare omroep. Wij maken dus programma’s voor iedereen. Niet alleen voor mensen met veel diploma’s. Niet alleen voor mensen die heel goed Nederlands spreken en begrijpen. Iedereen moet kunnen kijken en luisteren. Daarom moeten we zo duidelijk mogelijk zijn. Moeilijke woorden mogen soms wel. Maar dan moeten we ze uitleggen.
Probeerde je vroeger als anker van ‘Het Journaal’ en van ‘Laat’ dan ook al de Wablieft-prijs te winnen?
(lacht) Ik ben nu zeker heel blij met de prijs. Maar misschien zou ik toen nog blijer geweest zijn. Stef Wauters van ‘VTM Nieuws’ won de Wablieft-prijs in 2021. Dat vond ik heel fijn voor hem. Het is de mooiste prijs die je als anker van het nieuws kan krijgen. Je brengt de wereld bij mensen binnen. Dat wil je zo duidelijk mogelijk doen. Dat probeerde ik zelf al toen ik 20 jaar geleden begon bij Radio 2. Toen dacht ik aan mijn oma. Zou zij het begrijpen? Dan was het goed.
Sommige mensen vinden dat je dingen niet te eenvoudig mag maken. Wat vind jij daarvan?
De wereld zit moeilijk in elkaar. Helder zijn, wil niet zeggen dat je mensen dom vindt. Denk aan de vele verkiezingen die we dit jaar hadden. De website van VRT Nieuws maakte berichten over hoe je geldig kan stemmen. “Moet je dat nu echt uitleggen?” vroegen sommige mensen. Maar heel veel mensen klikten op die berichten. Duidelijke uitleg is nuttig voor iedereen.
Je presenteert bijna een jaar ‘WinWin’. Vind je dat fijn om te doen?
Zeker! ‘WinWin’ werd in korte tijd heel groot. Dat had ik niet verwacht. Radio 2 had voordien al een programma zoals ‘WinWin’. Dat stopte heel plots. (Wablieft: presentator Sven Pichal van ‘De inspecteur’ werd opgepakt omdat hij beelden van kindermisbruik deelde.) Maar de vragen van mensen bleven komen. Daarom begonnen we met ‘WinWin’. In maar tien maanden tijd werden we een heel bekend merk. Er komt nu zelfs een tv-programma van ‘WinWin’. De hele maand januari maken we elke weekdag een half uur tv. In september 2025 doen we dat ook. Natuurlijk ben ik trots op dat succes.
Ik mis het nieuws natuurlijk wel. Dat blijft misschien wel mijn grootste interesse. Maar even afstand nemen was nodig. Het nieuws stopt niet. Als journalist voel je je te vaak echt nodig. Gebeurt er iets op je vrije dag? Dan denk je meteen: ik moet naar het werk! Daar zijn natuurlijk al mensen. Die weten ook zonder jou heel goed wat ze moeten doen. Toch laat het nieuws je niet los. Daarom moest ik het zelf even loslaten. Ga ik later terug naar het nieuws? Die kans is zeker groot.
‘WinWin’ is er elke weekdag. In de uitzending bespreek je gemiddeld drie problemen. Elke week zijn dat er dus ongeveer 15. Hebben mensen zoveel problemen?
We krijgen elke week honderden e-mails. We lezen die allemaal. We sturen iedereen een antwoord. We kunnen natuurlijk niet elke vraag zelf oplossen. We sturen mensen dan door naar organisaties die wel kunnen helpen. Vaak gaat dat ook over mentale hulp. Sommige mensen raakten door online bedrog tienduizenden euro kwijt. In e-mails van die mensen lezen we soms donkere gedachten. Deze mensen willen we dan zeker naar de juiste hulp sturen.
Hoe kies je de onderwerpen voor ‘WinWin’?
We maken een lijst van alle vragen. Elke week hebben we een vergadering. Welke vragen vallen op? Welke zijn heel interessant? Welke problemen komen vaak terug? Daaruit maken we een keuze. Maar meestal is alles interessant. Die keuze is dus altijd heel moeilijk.
Onze ploeg telt vier medewerkers. We verdelen de onderwerpen. Iedere collega onderzoekt enkele vragen. Vinden we een oplossing? Dan kunnen we dat onderwerp op de radio brengen. Soms gaat dat heel vlot. Bij andere zaken duurt het langer. Is een probleem echt dringend? Dan proberen we dat heel snel aan te pakken.
Komen sommige vragen vaak terug?
We krijgen veel e-mails over online bedrog. Dat heet ook ‘phishing’. Oplichters proberen dan aan je rekening bij de bank te raken. Ze sturen e-mails of andere berichten. Die lijken erg op echte berichten van banken, bedrijven of de overheid. Veel mensen trappen in de val. Met ‘WinWin’ hebben we daar veel aandacht voor. Zo hopen we dat mensen die valse e-mails steeds beter leren herkennen.
Veel mensen klagen ook over klantendiensten van bedrijven of van de overheid. Elke dag stuurt daar wel iemand een klacht over. Mensen krijgen geen hulp. Of niet de juiste hulp. Soms moeten ze heel lang wachten aan de telefoon. Sommige mensen klagen wel heel snel. Dat wil ik toch ook even zeggen. (lacht)
Kunnen jullie de meeste problemen oplossen?
Bij vier op de vijf problemen kunnen we zeker helpen. Niet elk probleem raakt altijd opgelost. We zetten mensen minstens op weg naar hulp. Bij ongeveer één op de vijf vragen kunnen we niet helpen. Vaak zijn dat heel persoonlijke problemen. We hebben niet de tijd en de mensen om al die zaken op te lossen. ‘WinWin’ wil ook zo veel mogelijk mensen tegelijk helpen. Dat vinden we heel belangrijk.
Merken jullie dat sommige dingen gewoon niet duidelijk zijn voor veel mensen?
“Begrijpen jullie dat nog?” is een zin die we vaak lezen in e-mails. Sommige bedrijven of diensten maken het mensen gewoon moeilijk. Zeker online gebeurt dat vaak. Je moet hier een vakje aanklikken. En daar moet je een wachtwoord ingeven. Dan moet je nog eens akkoord gaan met een heel lange tekst in kleine lettertjes. Bedrijven willen zich daarmee beschermen tegen rechtszaken. Dat snap ik wel. Maar er kan toch ook een eenvoudige versie bestaan van al die lange teksten? Daarin vertelt een bedrijf dan in gewone taal wat je tekent.
Met ‘WinWin’ leggen we uit wat in die moeilijke teksten staat. Bedrijven zouden dat werk zelf moeten doen. Werkt je klantendienst goed? Ben je duidelijk over afspraken? Vertel je in gewone taal wat je wil zeggen? Dan zullen veel meer klanten tevreden zijn. Dat kan toch alleen maar goed zijn voor het bedrijf zelf?
‘WinWin’ krijgt hulp of raad van kenners. Die gebruiken vaak moeilijkere taal. Hoe zorg je ervoor dat zij wel helder spreken?
Op de radio heb je weinig tijd voor uitleg. Je moet meteen duidelijk zeggen wat je bedoelt. Daarom spreken we altijd vooraf met iemand die op de radio komt. Soms bellen we meer dan een uur met een kenner. We bespreken samen het probleem en de oplossing. We kijken dan wat de kenner kan zeggen op de radio. Soms gebruikt een kenner toch nog woorden die niet iedereen kent. Dan vraag ik altijd om die in eenvoudige taal uit te leggen. Zo weet ik dat elke luisteraar er iets aan heeft.
Wat wil je graag nog bereiken met ‘WinWin’?
Ik hoop dat we nog heel veel mensen kunnen helpen. Voor heel moeilijke zaken zou ik graag wat meer tijd willen. We maken elke dag een programma. Alles moet heel snel gaan. Maar sommige problemen los je niet zomaar even vlug op. En soms wil ik ook op pauze kunnen duwen. Doen we nog wat we moeten doen? Dat zou ik dan rustig willen bekijken. Leveren we goed werk? En helpen we mensen echt? Want dat is onze belangrijkste taak.

‘Mens erger je niet’
‘WinWin’ is niet alleen een programma op de radio. Er hoort ook een podcast bij. Die heet ‘Mens erger je niet’. Elke week is er een nieuwe aflevering. Daarin vertelt een bekend iemand over dingen die zij of hij helemaal niet leuk vindt. Denk aan het lawaai van bladblazers. Of rietjes van papier. Maar ook hoeslakens die niet passen. En fietsers die voetgangers niet eerst laten oversteken. Chaima Saysay en Xavier Taveirne zoeken dan samen met hun gast en met kenners naar oplossingen. Er zijn al 30 afleveringen van ‘Mens erger je niet’. Je kan ernaar luisteren via VRT Max. Je vindt ze ook op andere diensten voor streaming.