Opinie / Persbericht
Wablieft doet een oproep aan de overheid
“Nieuw-Zeeland omarmt eenvoudige taal, nu wij nog”
Woensdag 19 oktober was een mooie dag voor Nieuw-Zeeland. Het parlement keurde er de ‘Plain Language Bill’ goed. Die nieuwe wet zegt dat de overheid vanaf nu eenvoudige taal moet gebruiken in documenten en op websites. Zo kunnen ook de meest kwetsbare inwoners van het land mee. Wablieft, het Centrum voor Duidelijke Taal, roept onze overheden op om het voorbeeld van Nieuw-Zeeland te volgen: “Maak van eenvoudige taal de standaard. Al uw burgers zullen u dankbaar zijn.”
‘Stadhuistaal’ en ‘ambtenarees’, de termen maken pijnlijk duidelijk waar ze hun oorsprong vinden. Overheden hebben een lange en innige relatie met moeilijke, onduidelijke taal. Lange zinnen en woorden met veel lettergrepen? In kunst en literatuur is er niks mis mee. Wanneer ze mensen tegenhouden om te krijgen waar ze recht op hebben, is er natuurlijk wel een probleem. Dat gaat Nieuw-Zeeland nu aanpakken. En onze overheden moeten dat voorbeeld volgen.
EAN-code?
In Vlaanderen is één op de zeven volwassenen laaggeletterd. Dat zijn bijna 600.000 mensen. Een artikel in een krant is voor hen vaak al te moeilijk. Ga dan maar eens aan je belastingbrief zitten. Of probeer die federale verwarmingspremie van 100 euro aan te vragen, als je ze om bijvoorbeeld deze reden nog niet gekregen hebt:
“Als u de federale verwarmingspremie op 01.08.2022 niet heeft ontvangen, kan dat komen doordat uw klantgegevens bij de leverancier of distributienetbeheerder (DNB) niet overeenkomen met de gegevens in het rijksregister, door verschillende schrijfwijzen van naam en/of adres, het gebruik van roepnamen of een EAN-code op een ander adres dan de woonplaats (bv. bij verbouwingen in een doorlopende woning, woonplaats in straat 1 en EAN in achterliggende straat 2).”
Derhalve = dus
Eenvoudige taal is geen kleutertaal. Met korte zinnen en met woorden die iedereen kent, kan je gerust schrijven over moeilijke onderwerpen. Je kan er ook teksten mee schrijven die juridisch correct zijn. Het kost niet eens veel moeite, eens je het onder de knie hebt. Eenvoudig schrijven vraagt in het begin wat meer tijd. Maar zodra je beseft dat je in plaats van ‘derhalve’ gewoon ‘dus’ kan zeggen, gaat het bijna vanzelf.
Besparing
Eenvoudig schrijven is geen verarming van de cultuur, of een aanslag op je vrijheid. Het is wel de beste manier om iedere burger te geven waar die recht op heeft. Dat is bij uitstek de taak van een overheid. Eenvoudige taal heeft alleen maar voordelen. Burgers krijgen meer vertrouwen in de overheid. Eenvoudige communicatie bespaart tijd, geld en middelen. Je hoeft niet alles nog een keer uit te leggen aan wie het niet begrepen heeft. Duidelijke teksten voorkomen dat mensen in problemen raken, die je achteraf dan maar moet oplossen. Met eenvoudige teksten bereikt een overheid ook een groter publiek.
Heerlijk helder
De Nieuw-Zeelandse parlementsleden die het wetsvoorstel indienden, haalden hun idee bij de Amerikaanse ‘Plain Writing Act’. Die kwam er al in 2010. Die wet zegt dat alle federale diensten in de Verenigde Staten in eenvoudige taal met de burger moeten communiceren. Het idee erachter is: burgers moeten vinden wat ze nodig hebben; begrijpen wat ze gevonden hebben; en dat kunnen gebruiken om aan hun noden te voldoen. Dat spreekt toch voor zich, denk je dan. Toch is er nog een lange weg af te leggen. Ja, de Vlaamse overheid heeft haar ‘Heerlijk Helder’-campagne. Veel steden en gemeenten doen moeite om eenvoudiger te communiceren. Maar het is allemaal te vrijblijvend, te versplinterd en het hangt te veel af van individuen die er hun schouders onder zetten.
Oproep
In Vlaanderen pleit Wablieft al bijna 40 jaar voor eenvoudige taal. Met onze Wablieft-krant en Wablieft Start brengen we nieuws in eenvoudige Nederlands, voor lezers die een gewone krant te moeilijk vinden. Met de Wablieft-prijs bekronen we elk jaar een organisatie of persoon die zich inzet voor duidelijke, eenvoudige taal. En al bijna tien jaar helpt Wablieft Tekstadvies organisaties en overheden om duidelijkere teksten te schrijven. In al die jaren merkten we een steeds groeiende aandacht en interesse voor eenvoudige taal. Dat is goed, maar alles kan beter. Daarom roept Wablieft onze overheden op om het voorbeeld van Nieuw-Zeeland te volgen. Maak van eenvoudige taal de standaard. Al uw burgers zullen u dankbaar zijn, niet alleen de laaggeletterden.
